Բանկային մրցակցություն

Բանկային մրցակցություն, վարկային կազմակերպությունների և ֆինանսական շուկայի այլ մասնակիցների փոխգործակցության և մրցակցության տնտեսական գործընթաց, որի ընթացքում հաճախորդների բազմազան կարիքները առավելագույնս բավարարելու և առավելագույն շահույթ ստանալու նպատակով նրանք ձգտում են իրենց կայուն դիրքը ապահովել բանկային ծառայությունների շուկայում։

Բանկային մրցակցությունը պետք է դիտարկել որպես ընդհանրապես մրցակցության տեսակ, ընդ որում, հաշվի առնելով բանկային ծառայությունների շուկայի առանձնահատկությունները, բանկային համակարգի զարգացման օրինաչափությունները ընդհանուր առմամբ։ Բանկային մրցակցության ոլորտը բանկային շուկան է, որն իրենից ներկայացնում է բանկային ծառայությունների իրացման շուկաների ամբողջությունը։ Դրա յուրահատկությունն այն է, որ դա շատ բարդ կրթություն է, որն ունի շատ լայն սահմաններ և բաղկացած է բազմաթիվ տարրերից։

Բանկային մրցակցության առանձնացնող հատկությունները

Բանկային մրցակցության տարբեր առանձնահատկությունների թվին են դասվում՝

1. «Ապրանք», որը շրջանառվում է բանկային ծառայությունների շուկայում․ դրանք են փողերը և դրանց հետ կապված ֆինանսական գործիքները։
2. Փոխկապակցված է ոչ միայն տնտեսության, այլ նաև քաղաքականության հետ։ Վարկային կազմակերպությունների միջև մրցակցությունը երկրի ներսում ազդում է ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին քաղաքականության վրա։
3. Մրցակցային պայքարի «Դաշտի նեղություն»․ դա պայմանավորված է տրամադրվող բանկային ծառայությունների ցանկի սահմանափակմամբ և բանկային գործունեության՝ որպես արտադրական, առևտրային և ապահովագրական գործունեության հետ համատեղում թույլ չտալու բացառիկ գործունեության իրավական ձևակերպման հետևանք է։
4. Բանկերի միջև մրցակցությունը տեղի է ունենում ավելի կոշտ՝ այլ ֆինանսական շուկաների համեմատ, պետության կողմից կարգավորող ազդեցության պայմաններում, այդ թվում՝ ավելի կոշտ՝ բանկային վերահսկողության պայմաններում։
5. Վարկային կազմակերպությունների միջև մրցակցային պայքարն ընդգրկում է ոչ միայն ռեսուրսների ներգրավման, այլ նաև դրանց տեղաբաշխման ոլորտը։
6. Բանկային մրցակցությունը բնութագրվում է կախված հաճախորդների վստահությունից։
7. Բանկերը մրցակցային պայքարում երբեք ամբողջությամբ չեն վերացնում իրենց մրցակցին։

Բանկային մրցակցության զարգացում համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի պայմաններում

Բանկերիի մրցակցության վիճակը կարելի է բնութագրել հատևյալ կերպ․

1. շուկայի տարբեր մասնակիցների միջև մրցակցային պայքարի կտրուկ ուժեղացում
2. առաջատար դիրքերը պահպանում են այն բանկերը, որոնց կարելի է դասել «կայուններ» կատեգորիային
3. հաճախորդների բազայի պահպանման և ընդլայնման կողմնորոշում
4. բանկերի կողմնորոշումը ֆիզիկական անձանց ընդլայնված սպասարկման վրա՝ հաշվի առնելով յուրաքանչյուր հաճախորդի նկատմամբ անհատական մոտեցումը
5. կադրերի որակավորման պահանջների բարձրացում
6. բանկերի կողմնորոշումը լրացուցիչ բանկային ծառայությունների լայն շրջանակի, կորպորատիվ հաճախորդների սպասարկման համար իր ապրանքների և ծառայությունների շարքի ընդլայնման համար
7. բանկերի իմիջի բարելավման կողմնորոշում
8. ծառայության ծրագրերի փաթեթի ընդլայնում։

Բանկերի մեծ մասի աշխատանքի հիմնական թերությունները նախկինի պես համարվում է անձնակազմի ոչ պրոֆեսիոնալ աշխատանքը, բանկոմատների անբավարար քանակը, աշխատանքի անհարմար ռեժիմը և այլն։ Բանկի ընտրության ժամանակ պոտենցիալ հաճախորդների համար ամենակարևորը բանկի կողմից առաջարկվող ծառայությունների սպեկտրի մեծությունն է, ինչպես նաև կարևորագույն գործոններից մեկը բանկի մասին ընկերների և ծանոթների մոտ ձևավորված կարծիքն է։

Բանկի մրցակցային ռազմավարությունը որպես մրցակցային առավելության գործիք

Մրցակցային ռազմավարությունը իրենից ներկայացնում է բանկի նպատակաուղղված գործողությունները, որոնք ուղղված են բանկային ծառայությունների շուկայում երկարաժամկետ առավելությունների ձեռքբերմանը՝ բանկային արտադրանքի և ծառայությունների իրացման լավագույն հնարավորություններն ապահովելու և ստեղծված պայմաններում առավել շահույթ ստանալու նպատակով։

Մրցակցային ռազմավարությունը բանկային ռազմավարության բաղկացուցիչ մասն է։

Բանկերի ամենատարածված մրցակցային ռազմավարությունների թվին են դասվում՝

1. տարբերակման ռազմավարություն
2. համակենտրոնացման ռազմավարություն
3. ծախսերի նվազեցման ռազմավարություն։

Մրցակցային ռազմավարություններից յուրաքանչյուրը իրենից ներկայացնում է մի հիմնարար հատուկ մոտեցում մրցակցային առավելություններ ստանալու համար, և թե ինչպես պետք է պահել դրանք համար երկար ժամանակ։ Ըստ Պորտերի կանոնական տեսության՝ շուկայում մրցակցային առավելությունը առաջանում է սպառողներին նույն արժեքի դիմաց մեծ արժեք տվող արտադրանքի ներկայացման հիման վրա (տարբերակման ռազմավարություն) կամ հավասար արժեքի տրամադրում, բայց պակաս գնով (ծախսերի նվազեցման ռազմավարություն)։

Գրականություն

1. Федеральный Закон «О банках и банковской деятельности» от 02.12.1990 г. № 395-1, ст.№ 5
2. «Политика поддержки конкуренции» Учебное пособие // под ред. Авдашевой С., 2004 г.
3. «Конкуренция: анализ, стратегия и практика»// Азоев Г. Л., издательство «М», 1996 г.
4. «Аналитический банковский журнал» № 7, июль 2007 г.// Зражевский В. «Конкурентоспособность российских банков»
5. «Банковское дело» № 8, 2007г// Моисеев С. Р. «Конкуренция в российском банковском секторе» (չաշխատող հղում — պատմություն, կրկնօրինակ)
6. «Банковское обозрение» № 9, сентябрь 2007г// Орлов Д. «Банки и общество: обязательства вне коммерции»
7. «Деньги и кредит» № 5, 2001 г.// Попков В. В. «О поддержании равноправной конкуренции на рынке банковских услуг»
8. Портер М. Конкурентная стратегия: Методика анализа отраслей и конкурентов. — М.: «Альпина Паблишер», 2011, ISBN 978-5-9614-1605-3
9. Портер М. Конкурентное преимущество: Как достичь высокого результата и обеспечить его устойчивость. — М.: «Альпина Паблишер», 2008, ISBN 978-5-9614-0760-0
10. «Экономические науки», июль, 2007г// Роговицкий А. А. «Банковская конкуренция: новые вызовы и тенденции развития»
11. Тавасиев А. М., Рабельский Н. Конкуренция в банковском секторе России. Уч.пособие для вузов. — М.: Юнити-Дана, 2001. — С. 304. — ISBN 5-238-00241-6
12. Тагирбеков К. Р. Основы банковской деятельности. Учебное пособие. — М.: издательство «Весь Мир», 2003.
13. Фатхутдинов Р. А. Конкурентоспособность организаций в условиях кризиса: экономика, маркетинг, менеджмент. — М.: Маркетинг, 2002. — С. 888. — ISBN 5-94462-137-0